موضوع: افراط و تفريط در دین/ میزان و ملاک اعتدال

از نظر اسلام افراط و تفریط در انجام وظايف و تكاليف ديني به چه معناست ؟

میزان و ملاک اعتدال چه چيزي هست؟؟

در اينجا ان شاالله سعي مي كنيم به اين پرسشها پاسخ بگوييم و بحث علمي صورت بگيرد

تا به يه نتيجه درست برسيم!

میگن اگه افراط کنی اخرش کمکاری میکنی
اگه هم تفریط کنی بعد زیاده روی
من اینو درک کردم.........

نخست باید دانست که امت اسلام امتی است توصیف شده به امت وسط است:

«وَ كذلِكَ جَعَلْناكُمْ امَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الَّرسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً»؛[1]

و اين چنين شما را امّت وسط قرار داديم تا گواهانى بر مردم باشيد و پيامبر نيز شاهدى بر شما باشد.

قرآن کریم امت اسلام را يك امت ميانه و معتدل ناميده است،

معتدل از نظر عقيده كه نه راه غُلّو را مى‏پيمايند و نه راه تقصير و شرك را،

معتدل از نظر ارزش‏هاى معنوى و مادى، نه به كلى در جهان ماده فرو مى‏روند كه معنويت
به فراموشى سپرده شود

و نه آنچنان در عالم معنى فرو مى‏روند كه از جهان ماده به كلى بى خبر شوند،

نه همچون گروه عظيمى از يهود، جز گرايش مادى چيزى را نشناسند
و نه همچون راهبان مسيحى به كلى ترك دنيا گويند.

معتدل از نظر علم و دانش،

نه آنچنان بر دانسته‏ هاى خود جمود دارند كه علوم ديگران را پذيرا نشون
و نه آنگونه خود باخته‏ اند كه به دنبال هر صدايى برخيزند.

معتدل از نظر روابط اجتماعى،

نه اطراف خود حصارى مى‏كشند كه از جهانيان به كلى جدا شوند
و نه اصالت و استقلال خود را از دست مى‏دهند كه همچون غرب‏زدگان
و شرق‏زدگان در اين ملت و آن امت ذوب شوند!

معتدل از نظر شيوه‏هاى اخلاقى، از نظر عبادت، از نظر تفكر و خلاصه معتدل در تمام جهات زندگى و حيات.
يك مسلمان واقعى هرگز نمى‏تواند انسان يك بعدى باشد، بلكه انسانى است‏داراى ابعاد مختلف،
متفكر، با ايمان، دادگر، مجاهد، مبارز، شجاع، مهربان فعال، آگاه و با گذشت. و كسانى كه
در خط ميانه قرار دارند، مى‏توانند تمام خطوط انحرافى را در چپ و راست ببينند.[2]

معنای افراط و تفریط

افراط به معنای تجاوز از حد است و تفریط نیز عکس آن است.

آنچه در این میان میزان برای تشخیص این دو امر است، دستورات اسلام، اعم از قرآن و سنت است،

یعنی ما یک میزانی داریم که قرآن و سنت است که

اگر از حدود آن تجاوز نمائیم از حد اعتدال نیز خارج گشته و دچار افراط گشته ایم

و اگر از انجام آن دستورات نیز باز بمایم دچار تفریط و کوتاهی شده ایم.

در قرآن کریم آیاتی در باب تبعیت از حد اعتدال آمده است، همچون:

«كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا»؛[3] بخوريد و بياشاميد، ولى اسراف نكنيد.

«لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلى‏ عُنُقِكَ وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ»؛[4]
در انفاق، نه دست بر گردن قفل كن- دست‏بسته باش- و نه چنان گشاده دستى كن كه خود محتاج شوى.

«الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً»؛[5]
مومنان، به هنگام انفاق نه اهل اسرافند و نه اهل بخل، بلكه ميانه‏رو هستند.

«لا تَجْهَرْ بِصَلاتِكَ وَ لا تُخافِتْ بِها وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذلِكَ سَبِيلًا»؛[6]
ماز را نه بلند بخوان ونه آهسته،بلكه با صداى معتدل بخوان.

.....................................

[1].البقره،143.

[2]. برگرفته از تفسیر نمونه ذیل آیه.

[3]. الاعراف، 31.

[4]. الاسراء، 29.

[5]. الفرقان، 67.

[6]. الاسراء، 110.

منبع

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام بهترین الگوی انسانها.

قرآن کریم در رابطه با تبعیت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:

«لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرا»؛[1]

مسلماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكوئى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا
و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى‏كنند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصیت خود به امتش فرمودند:

«إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض

و قال: وَ لَا تَقَدَّمُوهُمْ فإنهم أفضل منكم وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أعْلَمُ مِنْكُم»؛[2]

به درستي كه مي‏گذارم در ميان شما كتاب خدا و عترت خود را كه اهل بيت منند،
و ايشان- يعني كتاب و عترت- هرگز از يكديگر جدا نشوند تا بر كنار حوض
به من مي‏رسند؛ و بعد از آن فرمود: در پيش ايشان مباشيد،
و بر ايشان مقدّم نشويد كه ايشان فاضل‏تر از شمااند، و ايشان را تعليم مكنيد
و مياموزيد كه ايشان از شماعالم‏ترند.

بی شک آن حضرت و ائمه اطهار علیهم السلام، که خود امامان هدایت بشر بوده اند،
به جمیع صفات بر جسته ای که امکان وصول به آن بوده رسیده اند
و خود آراستۀ به جمیع صفات کمالی بوده اند،
اما با این حال ویژگی آنها در قرآن وروایات میانه روی بوده است:

«نَحْنُ الْأُمَّةُ الْوُسْطَى وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِي أَرْضِهِ ...
وَ نَحْنُ الشُّهَدَاءُ عَلَى النَّاسِ»؛[3]
ماييم امت ميانه، و ماييم گواهان خدا بر خلق و حجت‏هاى او درزمين، ماييم گواهان بر مردم.

و «نَحْنُ النُّمْرُقَةُ الْوُسْطى‏ بِها يَلْحَقُ التّالِي وَإلَيْها يَرْجِعُ الْغالِي»؛[4]
ما تکیه گاه میانه ایم، عقب ماندگان به ما می رسندو پیش تاختگانبه ما باز می گردند.

و «إِلَيْهَا يَرْجِعُ الْغَالِي وَ بِنا يَلْحَقُ الْمُقَصِّرُ»؛[5]
غلو كنندگان بايد به سوى ما باز گردند و مقصران بايد كوتاهى را رها كرده و به ما ملحق شوند.

ودر زیارت جامعه می خوانیم:

«فالراغب عنکم مارق وَاللَّازِمُ لَكُمْ لاحِقٌ، وَالْمُقَصِرُ فِي حَقِكُمْ زاهِقٌ؛

پس آنكه از شما رو گرداند از دين خارج گشته و آنكه ملازم شما بود به حق رسيده
و آنكه كوتاهى كرد در حق شما نابود گرديد

وَالْحَقُّ مَعَكُمْ وَفِيكُمْ وَمِنْكُمْ وَإِلَيْكُمْ، وَأَنْتُمْ أَهْلُهُ وَمَعْدِنُهُ،

و حق همراه شما و در ميان شما خاندان و از جانب شما است
و بسوى شما بازگردد و شمائيد اهل حق ومعدن آن.

ودر توصیف بهترین شیعیان نیز آمده است:

«أَلّا إنَّ خَيْرَ شِيْعَتِي النَّمَطُ الَاْوسَطُ إلَيْهِمْ يَرْجِعُ الْغْالِي وَبِهِمْ يَلْحَقُ الّتالِي»؛[6]

بهترين شيعيان‏ من گروه معتدل و ميانه روند، غلوّكننده بايد به سوى آنها باز گردد و مقصر و عقب‏افتاده بايد به آنها ملحق شود.

بنابراین افراط زمانی محقق می شود که کسی بدون توجه به قرآن و سنت در امری پافشاری نماید، پافشاری ای که منشائی جز جهل ندارد ونتیجۀ آن نیز کوتاهی و یاترک واجبات و مستحبات دیگر و دور ماندن از جماعت مسلمین است. والا تبعیت از اهل بیت علیهم السلام به گونه ای که در پشت سر آنها حرکت نموده هیچ گاه به افراط گری یاد نمی شود بلکه باز مصداق حد وسط خواهد بود.

[1].الاحزاب،21.

[2].اثبات الهدی، ج2،ص34.

[3]. الكافي، ج 1، ص 190

[4]. نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 109.

[5].بحار الأنوار، ج 22، ص 441.

[6]. بحار الانوار، جلد 6، صفحه 178.

منبع : سايت اسك دين

امام علي (ع) :

وَ قَالَ ع لا يُرَى الْجَاهِلُ إِلَّا مُفْرِطاً أَوْ مُفَرِّطاً.

جاهل دیده نمیشود مگر آنکه افراط یا تفریط می نماید

پس یکی از علائم جاهل افراط و تفریط است

نوشته اصلی توسط ليلة القدر نمایش پست اصلی

از نظر اسلام افراط و تفریط در انجام وظايف و تكاليف ديني به چه معناست ؟

میزان و ملاک اعتدال چه چيزي هست؟؟

کلیاتی داریم که همه بدان دعوت شده ایم: خوش اخلاق باشیم، به برادران دینی احسان و نیکی کنیم،
به والدین احترام بگذاریم، حرمت همسایه را مراعات نماییم و ... کلیاتی هم داریم که
همه از آن نهی شده ایم: دروغ نگوییم، غیبت نکنیم، تهمت نزنیم، دزدی نکنیم و ...

اینها حداقل هایی دارد و حداکثر هایی: حداقلش رعایت مرزهای واجب و حرامش است و حداکثرش هم رعایت
حدود مستحبات و مکروهاتش است (تمام این حدود در آیات و روایات مشخص شده و بخش زیادی از آن هم به
صورت بیان فقهی در رساله های عملیه ذکر شده)؛ کسی که در زندگی اش، در این دایره قرار دارد و این حدود را مراعات می نماید، در مسیر تعادل است، با این تفاوت که آنهایی که بخش حداکثری را مراعات می کنند،
به طور طبیعی از قدر و منزلت روحی و معنوی بیشتری برخوردار می شوند، اما کسانی که از این
دایره خارج می شوند، وارد وادی افراط یا تفریط شده اند؛

به بیان ساده تر و خلاصه تر:
اگر به دستورات رساله عملیه عمل نمودیم، در زندگی خود در مسیر تعادل قرار گرفته ایم اما اگر خدای ناکرده
از آن کوتاهی کردیم یا فراتر رفتیم، در وادی افراط و تفریط گرفتار شده ایم.

کلام مطهر



بزودى درباره من دو گروه هلاك شوند:

دوستدار افراطى كه دوستى ، او را به ناحق كشاند و

دشمن افراطى كه دشمنى ، او را به ناحق بَرَد. و بهترين
حالت مردم درباره من راه ميانه است. پس اين راه را در پيش گيريد.



امیر مومنان حضرت علی(ع)

تعریف امیرالمومنین از اعتدال در نامه به مالک اشتر