موضوع: احکام معاملات

سلام
از دوستان آگاه یا طلبه درخواست می کنم در موضوع معاملات و احکام تجارت مطلب بگذارند
بالاخره باهاش زیاد سروکار داریم شاید هم احکامش را خوب بلد نباشیم
مثلا بچه نابالغ را خرید می فرستند معامله درسته؟
خانه را رهن بالا با اجاره کم اجاره کنیم شرعیه؟
مقداری از پول را قبلابدهیم و بعد با تسویه جنس را تحویل بگیریم ،درسته؟

تاپيك خوبيه ...

مسأله 2051:یاد گرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است لازم است....
حضرت امام رحمة الله علیه
مسأله 2052:اگر انسان نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل ،نمی تواند در مالی
که گرفته تصرف نماید....

مسأله2053: کسی که مال ندارد و مخارجی براو واجب است (مثل خرج زن و بچه) باید کسب کند.

و برای کارهای مستحب مانند وسعت دادن به عیالات و دستگیری از فقرا کسب کردن مستحب است.

نوشته اصلی توسط طلبه نمایش پست اصلی

مسأله 2051:یاد گرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است لازم است....
حضرت امام رحمة الله علیه
مسأله 2052:اگر انسان نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل ،نمی تواند در مالی
که گرفته تصرف نماید....

البته از لحاظ حقوقي اصل بر صحت معامله هست

بعضی معاملات مکروهند:
قصابی ، کفن فروشی ، معامله با مردمان پست ، معامله بین اذان صبح و اول آفتاب..........
بعضی معاملات باطل اند:
خرید وفروش مال غصبی ،خرید وفروش عین نجس (مثل سگ) ، معامله چیزی که ارزش مالی ندارد ،
معامله چیزی که منافع آن حرام باشد(مثل الات موسیقی) ، معامله ای که در ان ربا باشد...
خلاصه مسأله 2054 و 2055

نوشته اصلی توسط طلبه نمایش پست اصلی

بعضی معاملات مکروهند:
قصابی ، کفن فروشی ، معامله با مردمان پست ، معامله بین اذان صبح و اول آفتاب..........
بعضی معاملات باطل اند:
خرید وفروش مال غصبی ،خرید وفروش عین نجس (مثل سگ) ، معامله چیزی که ارزش مالی ندارد ،
معامله چیزی که منافع آن حرام باشد(مثل الات موسیقی) ، معامله ای که در ان ربا باشد...
خلاصه مسأله 2054 و 2055

اين مثال جاي بحث داره

[quote=غلام قنبر;577173]اين مثال جاي بحث داره[/quo
با تشکر از دقت شما
لازم است عرض کنم مثال مذکور از متن رساله حضرت امام است
اگر نظر فقهی دیگری موجود است با منبع ذکر بفرمایید استفاده کنیم
والا در پذیرش حکم شرعی بحث معنا ندارد چرا که از باب رجوع به متخصص است.

فروختن چیزی که نجس شده و آب کشیدن آن ممکن است اشکال ندارد.
ولی اگر خریدار بخواهد آن چیز را بخورد ؛ باید فروشنده نجس بودن آن را بگوید.
واگر آب کشیدن آن ممکن نباشد و آن را برای خوردن به خریدار بدهد معامله باطل و عمل حرام است.
خلاصه مسایل 2056و2057

خرید وفروش آلات لهو مثل تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام است (2067)


دو نمونه از نظر سایر مراجع:

آیة الله بهجت:خرید وفروش آلات لهو مثل تار و حتی سازهای کوچک و هم چنین آلات قمار
از قبیل نرد و شطرنج حرام است ،مگر اینکه منفعت مشروع وحلالی از آن برده شود و معامله
برای آن منفعت حلال واقع شود که بنابر اظهر در این صورت معامله صحیح است.
آیة الله مکارم:خرید وفروش آلات لهو ولعب مانند تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام
است مگر اینکه از آلات مشترک یا بازیچه باشد و از آلات لهو حساب نشود.

شرایط فروشنده وخریدار

1. بالغ باشند:
معامله با بچه نابالغ باطل است اگرچه پدر یا جد آن بچه (ولی)
به او اجازه داده باشند.مگر اینکه طفل وسیله رساندن پول به
فروشنده یا جنس به خریدار باشد. (2082)

[quote=طلبه;577211]

نوشته اصلی توسط غلام قنبر نمایش پست اصلی

اين مثال جاي بحث داره[/quo
با تشکر از دقت شما
لازم است عرض کنم مثال مذکور از متن رساله حضرت امام است
اگر نظر فقهی دیگری موجود است با منبع ذکر بفرمایید استفاده کنیم
والا در پذیرش حکم شرعی بحث معنا ندارد چرا که از باب رجوع به متخصص است.

اتفاقا يكي از شاخصه هاي فقه شيعه همين قابليت بحث و بررسي و پويايي اون هست

پس بحث معنا دارد .

نوشته اصلی توسط غلام قنبر نمایش پست اصلی

اتفاقا يكي از شاخصه هاي فقه شيعه همين قابليت بحث و بررسي و پويايي اون هست

پس بحث معنا دارد .

پویایی و قابل بحث بودن با توجه به منابع هست ، اگر از طریق منابط استنباط احکام شرعی
میخواید بحث کنید که خیلی عالیست.
هر جاش می خواید به بحث گذاشته بشه بحث رو شروع کنید ، دوستان طلبه زیادند پاسخ میدن.
البته بحث از اون نظر که سوالی برای دوستان مطرح باشه بپرسن و توضحات بیشتری از این مطالبی
که جناب طلبه زحمت میکشن میذارن بخوان هم باز مشکلی نداره.
ضمن تشکر از جناب طلبه که بحث خوبی رو شروع کردند.
شما ادامه بفرمایید اگر کسی سوال یا بحثی داشت مطرح می کنه هم حضرتعالی هم بقیه دوستان
که تحصیلات مرتبط دارن میان به اقتضای بحث جواب میدن.

حكم خريد و فروش آلات موسيقى چيست؟



همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از آلاتى است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، خريد و فروش آن جايز نيست ولى اگر از آلات مشترك باشد معامله آن اشكال ندارد. امام، استفتاءات، ج 2، (مكاسب محرمه)، س 25؛ خامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1149 و 1164؛ فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، س 992؛ توضيح المسائل مراجع، م 2067؛ تبريزى، صراط النجاة، ج 1، س 1023؛ استفتاءات، س 1063؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3 م 8؛ مكارم، استفتاءات، ج 2، س 707؛ سيستانى، سايت، (موسيقى)؛ دفتر: نورى.
آيات عظام بهجت و صافى: خريد و فروش آن جايز نيست. صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 996 و 1020 و 1018؛ بهجت، توضيح المسائل، م 1624؛ وسيلةالنجاة، ج 1، م 1441 و 1442؛ دفتر: استفتاءات. (احكام موسيقي، سيد مجتبي حسيني، كد: 50/500022)

نوشته اصلی توسط طلبه نمایش پست اصلی

شرایط فروشنده وخریدار

1. بالغ باشند:
معامله با بچه نابالغ باطل است اگرچه پدر یا جد آن بچه (ولی)
به او اجازه داده باشند.مگر اینکه طفل وسیله رساندن پول به
فروشنده یا جنس به خریدار باشد. (2082)

توضيحات مختصر حقوقي :

در ارتباط با معاملاتی که صغیر انجام می دهد می بایست بین صغیر ممیز و غیر ممیز تمایز قائل شد چرا که معاملات صغیرغیرممیز بواسطه عدم قدرت تشخیص خوب و بد اعمال و همین طور عدم تشخیص منافع و مضرات خود باطل و بلا اثر است چنانکه قانونگذار در ماده 1212 قانون مدنی می گوید اعمال و اقوال صغیر تا حدی که مربوط به اموال و حقوق مالی او باشد باطل و بلا اثر است مع ذلک صغیر ممیز می تواند تملک بلا عوض کند مثل قبول هبه و صلح بلا عوض و حیازت مباحات.

اعمال حقوقی صغیر غیر ممیز باطل و بلا اثر است حتی قبول بدون عوض صغیر غیر ممیز نیز اعتبار ندارد زیرا غیر ممیز بدلیل فقدان قصد نمی تواند معامله ای را اراده کند .چنانچه قانون گذار در ماده 212 قانون مدنی می گوید معامله با اشخاصی که بالغ ، عاقل یا رشید نیستند به واسطه عدم اهلیت باطل است و در ماده 1212 قانون مدنی نیز تصریح دارد دستور که اعمال و اقول صغیر تا حدی که مربوط به اموال و حقوق مالی او باشد باطل و بلا اثر است .


صغیر ممیز کسی است که بتواند نفع و ضرر خود را تشخیص دهد.
در ارتباط با معاملات صغیر ممیز باید گفت کسانی که دارای تمیز هستند ولی فقط بلوغ یا رشد را ندارند این دسته می توانند انشای معامله را قصد کنند زیرا وجود تمیز برای تحقق و تایید اراده کافی است ولی به واسطه محرومیت از رشد یا بلوغ رضای ایشان نمی توانند یک رضای کامل و معتبر باشد و به همین جهت معاملات ایشان را نمی توان باطل دانست بلکه معاملات آنها به علت مخدوش بودن رضا فقط غیر نافذ محسوب می گردد و با تنفیذ سرپرست قانونی نقصی را که در رضای این عده از افراد فاقد اهلیت وجود داشته است بر طرف می سازد .

فلذا چون نقص صغیر ممیز منحصرا در رضای ایشان است نه قصدش بنابراین به موجب مواد 1212 و 1214 قانون مدنی صغیر ممیز می تواند معاملاتی را انشاء کند که نتیجه آن تملک بلاعوض به سود ایشان باشد . برای اعتبار این معاملات نیازی به تنفیذ سرپرست قانونی صغیر ممیز نیست زیرا ایشان می تواند قصد انشاء داشته باشد ، و چون در این معاملات هیچ گونه ضرری برای ایشان قابل تصور نیست، اراده و رضای خود وی کافی است که عقد را معتبر سازد بدون اینکه به رضای سرپرست قانونی نیازی باشد .

بنابراین به استناد به بخش اخیر ماده 1212 قانون مدنی صغیر ممیز می تواند تملک بلاعوض کند مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات ، این گونه قراردادها برای کودک هیچ زیانی به بار نمی آورد و هیچ تعهدی را برای او تحمیل نمی کند پس حمایت از او که مبنای حجر در این دوران است ایجاب می کند که قرارداد او نافذ باشد .


البته اين خيلي مختصر بود و نظرات اساتيدي مثل دكتر كاتوزيان ، دكتر صفايي و دكتر شهيدي هم در كنار هم جالبه ...

مطالعه تفصيلي به عهده خود علاقه مندان ..

ما درس خودمونم به زور ميخونيم .

اگر از بچه نابالغ چیزی بخرد ، یا چیزی به او بفروشد باید جنس یا پولی را
که از او گرفته به صاحب آن بدهد ،یا از صاحبش رضایت بخواهد و اگر
صاحب آن رانمی شناسد وبرای شناختن او هم وسیله ای ندارد باید چیزی را
که از بچه گرفته از طرف صاحب آن مظالم بدهد ولی اگر چیزی را که گرفته
مال خود صغیر باشد باید به ولیش برساند و اگر او را پیدا نکرد به حاکم شرع بدهد
(مسأله 2083)

ادامه شرایط خریدار و فروشنده:

2. عاقل باشند.
3.حاکم شرع آنان را از تصرف در اموالشان منع نکرده باشد.
4. قصد خرید وفروش داشته باشند.پس اگر به شوخی بگوید
مال خود را فروختم ،معامله باطل است.
5.کسی آنها را مجبور نکرده باشد.
6. جنس و عوضی را که می دهند ،مالک باشند.
مسأله 2081

شرایط جنس و عوض آن

جنسی که می فروشد و چیزی که عوض آن می گیرند پنج شرط دارد. اگر یکی از این شرایط در معامله نباشد معامله باطل است.
البته اگر خریدار و فروشنده راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند ،تصرف آنها اشکال ندارد.
1.مقدار آن با وزن یاپیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد.
2. بتوانند آن را تحویل دهند.
3. خصوصیاتی که در جنس و عوض هست معین نمایند.
4. کسی در جنس یا در عوض آن حقی نداشته باشد.
5.بنابر احتیاط خود جنس را بفروشد نه منفعت آن را .اگرچه جایز بودن خالی از قوت نیست.
مسأله 2090

مرور،عبارت اخری،توضیح
1.خرید وفروش مسکرات حرام است.مثلا مواد مخدری که مست کننده اند معامله شون هم باطله هم حرام.
2.معاملات ربوی حرام وباطلند.
3.اگر مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد اشکال ندارد.البته ربا دادن به کافر اشکال دارد.
4.پدر و فرزند ،و زن وشوهر می توانند از هم ربا بگیرند.
5.چیزی که با عدد خرید و فروش میشه یا با متر، ربا در آن مصداق ندارد.
6.اگر کسی مال دزدی را بخرد ،ضامن صاحب اصلی آن است و باید به صاحب اصلی اش برگرداند.
7.بعضی افراد از طرف حاکم شرع از تصرف در اموالشان منع شده اند مثلا کسی ورشکسته شده و اگر
بخواهد معامله کنه حق طلبکارهاش از بین میره که معامله با این افراد باطل هست.

اختیار اموال طفل به ترتیب به دست: پدر ،جدپدری،وصی پدر،وصی جدپدری،وحاکم شرع است.

مسأله 2087 :پدر وجد پدری در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند یا معامله کنند که
برای او ضررنداشته باشد.بلکه بهتر آن است که تا مصلحت نباشد نفروشد.
اما وصی پدرو وصی جد پدری و حاکم شرع فقط در صورتی می توانند مال طفل را بفروشند
که مصلحت طفل در آن باشد.
(مصلحت حتما نباید مادی باشد،در مجموع به نفع صغیر باشد.
اگر مصلحت نباشد ولو ضرر هم نباشد نمی توانند در مال صغیر دخالت کنند.)

شرط پنجم از شرایط جنس و عوض آن ؛"احتیاط استحبابی" است یعنی می توان منفعت را فروخت:



مسأله (2090)...پس اگر مثلا منفعت یک ساله خانه خود را بفروشد
صحیح است وچنانچه خریدار به جای پول ، منفعت ملک خود را بدهد....اشکال ندارد.

مسآله (2094): معامله چیز وقف شده باطل است.


اشاره:زمینهای اوقافی که در آن خانه و..ساخته میشود_ در شیراز هم کم نیستند_ اینها اشکالی ندارد
زیرا در واقع زمین را اجاره می دهند و هر سال مبلغی را به عنوان اجاره بها می گیرند.
پس باید در دادن اجاره بها دقت لازم بشود.

نوشته اصلی توسط طلبه نمایش پست اصلی

شرط پنجم از شرایط جنس و عوض آن ؛"احتیاط استحبابی" است یعنی می توان منفعت را فروخت:



مسأله (2090)...پس اگر مثلا منفعت یک ساله خانه خود را بفروشد
صحیح است وچنانچه خریدار به جای پول ، منفعت ملک خود را بدهد....اشکال ندارد.

كمي ميشه بيشتر توضيح بدين ؟؟

البته شايد درخواستم غير منطقي باشه چون اينجا احكام گفته ميشه و شايد جاي بحث تفصيلي نباشه ...

اما كمي توي اين مورد كاش بيشتر بگين .

توضیح بیشتر حتما منطقی است .



مثل اینکه:


کسی منفعت یکساله خودروی خویش را به کسی میفروشد؛ یعنی

خودرو خود را به خریدار تملیک نمی کند اما این خودرو منافعی دارد که آن منفعت را می فروشد:

فرضا خودرو "تاکسی" است و این امتیاز را دارد،خریدارمی تواند از این منفعت بهره ببرد بی آنکه مالک خودرو شود.

به نظر حضرت امام این معامله اشکالی ندارداما مخالف احتیاط استحبابی است.

اما اگر همین منافع را اجاره دهند وبه صورت فروش منافع نباشد :با احتیاط استحبابی منافات ندارد.

مسأله (2097):
در خرید وفروش لازم نیست صیغه ی عربی بخوانند....اما باید قصد انشاء داشته باشند
یعنی مقصودشان خرید وفروش باشد.

[غالبا کسی صیغه نمی خواند اما اشکالی ندارد به دلیل زیر:]
مسأله(2098):
اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار می گیرد
مال خود را ملک او کند و او بگیرد ،معامله صحیح است و هر دو مالک می شوند.

نوشته اصلی توسط طلبه نمایش پست اصلی

توضیح بیشتر حتما منطقی است .



مثل اینکه:


کسی منفعت یکساله خودروی خویش را به کسی میفروشد؛ یعنی

خودرو خود را به خریدار تملیک نمی کند اما این خودرو منافعی دارد که آن منفعت را می فروشد:

فرضا خودرو "تاکسی" است و این امتیاز را دارد،خریدارمی تواند از این منفعت بهره ببرد بی آنکه مالک خودرو شود.

به نظر حضرت امام این معامله اشکالی ندارداما مخالف احتیاط استحبابی است.

اما اگر همین منافع را اجاره دهند وبه صورت فروش منافع نباشد :با احتیاط استحبابی منافات ندارد.

در واقع

فروش منافع افاده بيع نميكنه و افاده اجاره ميكنه و در واقع تمليك ضمني است .

منفعت مال نيست كه قابليت فروش داشته باشه .

مسأله :(2099):فروش میوه ای که گل آن ریخته و دانه بسته به طوری که
معمولا دیگر از آفت گذشته باشد پیش از چیدن میوه صحیح است .


مسأله(2100):اگر بخواهند میوه ای را که بر درخت است پیش از آن که
گلش بریزد،بفروشند باید چیزی از حاصل زمین مانند سبزیها را با آن بفروشند.

مسأله (2102):فروختن خیار وبادمجان وسبزها و مانند اینها که سالی چند مرتبه
چیده می شود ،در صورتی که ظاهر ونمایان باشد و معین کنند که مشتری چند بار
در سال آن را بچیند اشکالی ندارد.

مسأله (1204):اگر جنسی را نقد بفروشند ،خریدار و فروشنده بعد از معامله می توانند جنس و پول را ازیکدیگر
مطالبه نموده و تحویل بگیرند.
تحویل دادن خانه وزمین و مانند اینها به این است که آن را در اختیار خریدار بگذارند که بتواند درآن تصرف کند
وتحویل دادن فرش ولباس و مانند اینها به این است که آن راطوری در اختیار خریدار بگذارند که اگربخواهد آن را
بجای دیگری ببرد مانعی نباشد.

معامله(بیع) نقد:کالایی بدون مدت / در مقابل ثمن (پول) بدون مدت واگذار کنند.
معامله(بیع) نسیه: کالایی بدون مدت / در مقابل ثمن (پول) مدت دار واگذار کنند .[باید مدت دقیقا معلوم باشد]
معامله(بیع)سلف : کالایی مدت دار / در مقابل ثمن(پول) نقد واگذار کنند.[باید مدت دقیقا معلوم باشد ]

اما اگر مبیع (کالا) و ثمن هر دو مدت دار باشد : معامله باطل است.

توضیح بیشتر با شماره فتوا خواهد آمد. إن شاء الله